فاجعه مصرف قلیان در خانواده ها؛جامعه نگران آینده

دکتر مهرداد هوشمند استاد جامعه شناسی دانشگاه و مدرس آموزش خانواده معتقد است: فاجعه به حدی است که در حال حاضر متاسفانه مصرف قلیان جنبه خانوادگی پیدا کرده و اعضای خانواده به شکل عادی و در کنار همدیگر از قلیان استفاده می‌کنند و به راحتی و سادگی به یکدیگر تعارف می کنند و نسبت به هم اظهار محبت و صمیمیت می‌کنند.

دکتر مهرداد هوشمند استاد جامعه شناسی دانشگاه و مدرس آموزش خانواده در گفتگو با خبرنگار ما گفت: در سال‌های اخیر متاسفانه گرایش به مصرف قلیان در بین نوجوانان و خانواده‌ها افزایش چشمگیری داشته که این موضوع، مشکلات و پیامدهای ناگواری را از نظر فرهنگی، خانوادگی و اجتماعی برای نوجوانان و خانواده‌ها ایجاد کرده و خواهد کرد که ضرورت دارد در این زمینه سازمان ها، نهادهای اجتماعی، آموزشی و فرهنگی مرتبط، برنامه ریزی ها و اقدامات آموزشی و پیشگیرانه و نظارتی مناسب و جدی در جهت کنترل و کاهش این آسیب مهم اجتماعی انجام دهند.

دکتر مهرداد هوشمند با بیان اینکه امروز قلیان در بسیاری از خانواده ها به صورت خانوادگی مصرف می شود، گفت: در حال حاضر متاسفانه مصرف قلیان جنبه خانوادگی پیدا کرده و اعضای خانواده به شکل عادی و در کنار همدیگر از قلیان استفاده می‌کنند و به راحتی و سادگی به یکدیگر تعارف می کنند و نسبت به هم اظهار محبت و صمیمیت می‌کنند. به عبارتی در بسیاری از خانواده ها مصرف قلیان به یک امر معمولی و عادی تبدیل شده و نوجوانان و جوانان به راحتی در کنار خانواده ها به صورت گروهی در دورهمی ها، برای گذران اوقات فراغت و تفریح از قلیان استفاده می کنند.

این استاد دانشگاه افزود: امروز نگرانی و حساسیت والدین و خانواده ها نسبت به مصرف قلیان فرزندان و حتی گرایش زنان و دختران خود به قلیان کاهش یافته وآن را امری عادی جهت تفریح ، گذران اوقات فراغت و سرگرمی می‌دانند. که این عادی انگاری و حساسیت کم و کاهش نظارت خانواده ها در استفاده نوجوانان و جوانان از قلیان و گاهی همراهی با آنها، نگرانی هایی را برای صاحب نظران تربیتی، اجتماعی و فرهنگی ایجاد کرده است.

وی همچنین بیان کرد: طبق نظر هیرشی که یکی از صاحب نظران مهم نظریه کنترل اجتماعی است، ضعف نظارت جامعه و نهادهای اجتماعی نقش مهمی در گرایش افراد به رفتارهای بزهکارانه و کجروی های اجتماعی دارد. بزهکاری و رفتارهای نابهنجار زمانی در جامعه افزایش پیدا می‌کند که قیود و پیوند افراد نسبت به اجتماع ضعیف می شود. در چنین شرایطی افراد ترجیح مى‌دهند که همسو با ارزش ها و هنجارهای مورد قبول گروه دوستان و همسالان خود گام بردارند. پیروی و همسویی با هنجارهای گروه و ارتباط و همنشینی با دوستانی که زمینه رفتارهای پر خطر و نابهنجار را دارند، تاثیر مهمی در تشدید رفتارهای پر خطر و کجروی های فردی و اجتماعی دارد و موجب گرایش بیشتر نوجوانان و جوانان به مصرف مواد اعتیادآور از جمله قلیان می شود.

این مدرس آموزش خانواده مطرح کرد: متاسفانه امروز استفاده از قلیان در بین خانواده ها به لحاظ اجتماعی و فرهنگی به وسیله ای جهت تفریح، سرگرمی و دور هم نشستن، ابراز وجود، گذران اوقات فراغت و خوش گذرانی تبدیل شده است. که این نوع نگاه و نگرش خانواده ها و والدین و بی توجهی و بی تفاوتی آنها به مصرف قلیان، قطعا مشکلات و پیامدهای ناگواری را از جنبه های مختلف برای خانواده ها ایجاد خواهد کرد و زمینه و بستر را برای بروز آسیب‌ها و ناهنجاری های اجتماعی و اخلاقی دیگری برای آنها ایجاد خواهد کرد.

دکتر هوشمند مطرح کرد: واقعیت این است که استفاده و مصرف قلیان، مقدمه و زمبنه گرایش نوجوانان و جوانان به مخدرها و آسیب‌های اجتماعی پر خطر دیگر است، به همین خاطر است که از مصرف قلیان به عنوان دروازه ورود به اعتیاد یاد می شود. مصرف آن با افزایش آسیب‌ها و ناهنجاری های اخلاقی و اجتماعی و رفتارهای پرخطر رابطه نزدیکی دارد.

وی ادامه داد: در این زمینه ضرورت دارد که شرایط و تمهیداتی فراهم شود تا نوجوانان، جوانان و خانواده ها از عوارض و پیامدهای سو مصرف آن شناخت و آگاهی بیشتری داشته باشند.

این پژوهشگر اجتماعی تصریح کرد: شکسته شدن قبح استفاده از قلیان در خانواده ها و جامعه و عادی سازی مصرف آن در محافل عمومی، پارک ها، سراب ها، کافی شاپ ها، قهوه خانه ها، رستوران ها و …با طعم های میوه ای و اسانس های مختلف، زمینه جذب و گرایش بیشتر نوجوانان و جوانان دختر و پسر را در مهمانی ها، دورهمی ها و اماکن عمومی به استفاده از قلیان فراهم نموده، که این امر تهدیدی جدی برای سلامت جسمی و روانی افراد و خانواده هاست.

وی همچنین گفت: در حال حاضر متاسفانه باورها و اندیشه های غلطی در بین خانواده‌ها شکل گرفته و رواج یافته که مصرف قلیان توسط فرزندان اعتیادآور نیست و یا مصرف آن عوارض خاصی ندارد و یا یک یا چند بار استفاده مشکل خاصی ایجاد نمی‌کند و یا صرفا به صورت تفریحی و تفننی و به خاطر دورهمی از قلیان استفاده می‌شود. لذا همین باورها و افکار غلط در بین والدین و خانواده ها زمینه را برای شیوع و گسترش مصرف این مواد بیشتر می‌کند.

دکتر هوشمند در پایان افزود: در این زمینه افزایش شناخت و آگاهی نوجوانان و جوانان و خانواده ها توسط رسانه‌های جمعی، دانشگاه ها، محیط های آموزشی و نهادهای اجتماعی و فرهنگی با برگزاری کلاس های آموزش خانواده و جلسات پیشگیری از آسیب‌های اجتماعی توسط صاحب نظران اجتماعی، بهداشتی و روانشناسی در مدارس و دانشگاه ها، مساجد و محیط های اجتماعی پرخطر جهت کاهش و پیشگیری از شیوع مصرف آن یک ضرورت جدی و اساسی است.

منبع: پُرسون